NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
عِيسَى بْنُ
مُحَمَّدٍ الرَّمْلِيُّ
حَدَّثَنَا
ضَمْرَةُ
عَنْ إِبْرَاهِيمَ
بْنِ أَبِي
عَبْلَةَ
عَنْ الْغَرِيفِ
بْنِ
الدَّيْلَمِيِّ
قَالَ أَتَيْنَا
وَاثِلَةَ
بْنَ
الْأَسْقَعِ
فَقُلْنَا
لَهُ
حَدِّثْنَا
حَدِيثًا
لَيْسَ فِيهِ زِيَادَةٌ
وَلَا
نُقْصَانٌ
فَغَضِبَ
وَقَالَ
إِنَّ
أَحَدَكُمْ
لَيَقْرَأُ
وَمُصْحَفُهُ
مُعَلَّقٌ
فِي بَيْتِهِ
فَيَزِيدُ
وَيَنْقُصُ
قُلْنَا إِنَّمَا
أَرَدْنَا
حَدِيثًا
سَمِعْتَهُ مِنْ
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
قَالَ
أَتَيْنَا
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فِي صَاحِبٍ
لَنَا أَوْجَبَ
يَعْنِي
النَّارَ
بِالْقَتْلِ
فَقَالَ
أَعْتِقُوا
عَنْهُ
يُعْتِقْ
اللَّهُ بِكُلِّ
عُضْوٍ
مِنْهُ
عُضْوًا
مِنْهُ مِنْ
النَّارِ
Garîf b. ed-Deylemîden
rivayet edilmiştir; dedi ki: Biz Vasile b. el-Eska'a vardık ve, "Bize
içerisinde fazlalık ve eksiklik bulunmayan bir hadis rivayet et" dedik.
(Bize) öfkelendi:
Kuşkusuz sizin her
biriniz evinde asılı duran Kur'an-ı Kerim'i okuyor (ve yanlışlıkla ona bazı)
ilave(ler) yapıyor, (bazı kelimeleri de okurken) eksiltiyor; karşılığını verdi.
Biz de:
Bize Resulullah
(s.a.v)'den olan işittiğin bir hadis-i (bize nakleder misin?) demek istiyoruz;
dedik. (Bunun üzerine şu hadisi) rivayet etti:
Katil sebebiyle ateşe
girmeyi hak eden bir arkadaşımız (ın nasıl kurtulabileceği) hakkında (bilgi
almak üzere) Resulullah (s.a.v)'e varmıştık.
"Bu katilden dolayı
köle azad ediniz, (çünkü) Allah, köle'nin her organına, karşılık, katil'in bir
organını cehennemden azad eder." buyurdu.
İzah:
Buhari, keffâret, ıtk;
Müslim, ilk; Tirmizî, muzûr; Ahmed b. Hanbel, II 447, 525,111 490.491, IV 107.
113, 235, 321. 344, 386, 404, V, 29.
Bu hadis-i şerif, köle
azad etmenin Allah'a yaklaşma yollarının en büyüklerinden olduğuna delalet
etmektedir. Çünkü, yüce Allah ve Resulü köle âzad etmenin katil cezasına
keffaret olabilecek kadar büyük bir sevabı olduğunu bildirmiştir.
Ancak şurasını da ifade
etmek icabeder ki, köle azad etmenin katil günahına keffaret olabilmesi
katilin maktulün diyetini ödemesi halinde söz konusudur. Aksi takdirde maktulün
velisine ödenmesi gereken diyet bir kul borcu olarak katilin zimmetinde kalır
gider.
Hadis-i şerifte söz
konusu edilen katil olayının bir intihar hadisesi olması da mümkündür, Bu
durumda diyet söz konusu değildir.Bütün bunlar gösteriyor ki, had cezalan
cinayetlere keffaret olmakta yeterli değildir.
Binaenaleyh katilin
işlemiş olduğu katil günahından tamamen kurtulabilmesi için, ödediği diyetten
başka, köle azad etmek, tövbe etmek gibi Allah'ın affına sebep olan tâatlarda
bulunması gerekir.
Avnül' Mabud yazarının
açıklamasına göre, buradaki maktulün müslümanlarla aralarında barış anlaşması
bulunan bir gayri müslim olması ihtimali de vardır.
Hattabi'nin
açıklamasına göre, katilin bütün organlarının cehennemden azad olabilmesi için
azad edilecek kölenin hayalarına varıncaya kadar bütün organlarının tam olması
gerekir. Hadis-i şerifte vaad edilen sevaba erişebilmesi için bu hususa dikkat
etmek müstehabdır. İlim adamlarından bazılarının görüşü budur.